گفتگو با فرمانده پایگاه چهاردهم شکاری درباره دستاوردهای نیروی هوایی | همچنان در اوج
امیر سرتیپ‌دوم خلبان ستاد محمدرضا بهرام نژاد، فرمانده پایگاه چهاردهم شکاری شهید حبیبی مشهد، از خودکفایی و دستاوردهای این روزهای نیروی هوایی می گوید.
به گزارش شهرآرانیوز؛ دلش برای پرواز لک زده است؛ این را می‌شود از نگاهش به فانتومی که گوشه آشیانه جا خوش کرده است هم فهمید. نگاهش به آسمان درست مثل همان خاطره‌هایی است که از کودکی اش می‌گوید: «عاشق پرواز بودم. در همه بازی‌های آن روزها، خودم را در قامت یک خلبان می‌دیدم و با حس پرواز تا جایی که می‌شد، می‌دویدم. برق هواپیماها در آسمان مجذوبم می‌کرد؛ فرقی هم نمی‌کرد که هواپیما مسافربری باشد یا نظامی. همیشه از خدا می‌خواستم کمک کند تا بتوانم مثل آن‌ها پرواز کنم و همه چیز را از آن بالا‌ها ببینم.»
شوق پرواز و علاقه به خلبانی، پای محمدرضا را سال ۷۳ از طریق کنکور سراسری به دانشگاه هوایی باز می‌کند تا آرزوی روزهای کودکی اش به واقعیت تبدیل شود؛ عشق و علاقه‌ای که او را پله پله، پای پله هواپیما می‌کشاند و از یک خلبان ساده به استادخلبان و خلبان ارزیاب و بعد از آن به استاد چک پروازی و خلبان تست پروازی تبدیل می‌کند و زمینه ساز پست‌های مهم و کلیدی تری همچون ریاست بازرسی، فرماندهی گردان پروازی، معاونت عملیات و فرماندهی ستاد برای او می‌شود.
محمدرضا، جَلد مشهد است و به هرجا که رفته، بازهم سروکارش به مشهد افتاده است؛ مثل همین حالا که بعد از سه دهه پرواز بر فراز آسمانِ نقاط مختلف کشور از دزفول گرفته تا تهران و بیرجند، سه سالی می‌شود که در کسوت فرماندهی پایگاه چهاردهم شکاری شهیدحبیبی مشهد، مشق خدمت می‌کند؛ مسئولیتی که بال‌های پرواز او به آسمان را هم بسته است.
امیر سرتیپ‌دوم خلبان ستاد محمدرضا بهرام نژاد، با ۱۵۰۰ ساعت تجربه موفق پرواز، هروقت پای جنگنده همکارانش می‌رود، حسرت حال خلبانانی را می‌خورد که می‌توانند آسوده خاطر پای از زمین بردارند و بال به آسمان‌ها باز کنند، با این حال وقتی حرف از موفقیت‌ها و دستاوردهای مجموعه اش به میان می‌آید، صدایش سرتاسر امید به آینده می‌شود. او عاشق امام رضا (ع) است و اعتمادبه نفسی را که در کارهایش دارد هم مرهون همین عشق می‌داند.
در میانه بهمن‌ماه، در چهاردهمین پایگاه شکاری کشور مهمان فرمانده‌ای هستیم که حرف‌های زیادی از بازآمدی «میراژ» و «اف۵»ها تا مهندسی معکوس و ساخت قطعات پیچیده جنگنده‌های بمب افکن برای گفتن دارد.
برای یک خلبان، خداحافظی با آسمان باید خیلی سخت باشد.
قطعاً همین طور است.
هم زمان با فرماندهی، نمی‌شد کار پرواز را هم دنبال کنید؟
درحال حاضر به دلیل مسئولیتی که دارم، پرواز نمی‌کنم و این ممانعت از پرواز نیز به دلیل کلاس بندی‌هایی است که برای این شغل درنظر گرفته شده است. یکی مثل بنده که بیشتر وقتش به امور مدیریتی می‌گذرد، شرایط پرواز را ندارد؛ چون برای یک پرواز، داشتن فکری آرام و استراحتی کافی، ضروری است و خلبان نباید دغدغه‌ای جز پرواز داشته باشد. پرواز تمرکز زیادی می‌خواهد و خلبان باید در همه زمینه‌ها اعم از بدنی و روحی، آمادگی کافی را داشته باشد.
با دلتنگی پرواز چه می‌کنید؟
دلم برای پرواز خیلی تنگ می‌شود. به خاطر کار‌های زمینی، گاه کنار پرواز همکاران می‌روم. هر بار و در هر هوایی که روی باند حاضر می‌شوم، خاطرات پرواز‌های خودم، برایم به تصویر کشیده می‌شود و حسرت‌های کوچکی می‌خورم. هرچند خلبانی، شغل بسیار سختی است و باید حواس آدم خیلی جمع باشد، سروکارداشتن با لحظه‌ها و از زمین جداشدن، حس جذابی دارد. یک اضطراب خاص هم دارد و همین موضوعات، این شغل را درکنار ماجراجویانه‌بودنش، به یک حرفه واقعاً خاص تبدیل می‌کند که هرکسی شاید نتواند آن را انتخاب کند.
تخصصتان در کدام نوع جنگنده است؟
تا قبل از اینکه یک خلبان روی هواپیمای شکاری کار کند، چندین هواپیمای سبک‌تر را باید امتحان کند. اول باید با یک هواپیمای ملخی سبک به مدت سی ساعت پرواز را تجربه کند و بدنش با این شرایط آشنا شود. بعد از آن، نوبت به هواپیما‌هایی با پایه‌های پروازی و ارتفاع پروازی می‌رسد که توانمندتر هستند. بعد از آن، تازه می‌توان روی یک هواپیمای جنگنده نشست.
من از ابتدا روی «F۵» ماندم. اما تغییر کلاس هواپیماها موضوع مرسومی به حساب می‌آید. خیلی از هم دوره‌ای‌های من روی «F۱۴» نشستند و بعد از آن حتی هواپیما‌های ترابری همچون ۷۴۷ و ۷۰۷ را هم تجربه کردند، حتی بعضی از آن‌ها در شرکت‌های تابعه نیرو‌های مسلح مثل شرکت هواپیمایی سا‌ها پرواز می‌کنند.
دستاوردهای نیروی هوایی هم مانند پرواز جنگنده هایش، جذاب است؟
اتفاقاً نیروی هوایی همانند سایر نیرو‌های مسلح کشور در زمینه دستاوردها، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. نیرو‌های مسلح به خصوص نیروی هوایی از اول انقلاب اسلامی با تحریم‌های مختلف روبه رو شدند و به دلیل وابستگی به کشور‌های مبدأ تولیدکننده قطعات در پیش از انقلاب، یکی از مشکلات این بود که چگونه قطعات موردنیازمان را تأمین کنیم. فلسفه تشکیل سازمان جهاد خودکفایی نیز همین بود. نیروی هوایی هم اولین سازمانی بود که وارد این عرصه شد و حتی کوچک‌ترین چیز‌هایی را که موردنیاز بود، در دستور ساخت و تأمین قرار داد.
در آن روزها استاندارد خاصی برای تولید قطعات موردنیازمان نداشتیم. به گفته یکی از استادانم، نخستین نمونه ترمز «F۱۴» ساخت داخل ۱۰ کیلو از نمونه اصلی سنگین‌تر بود. با آن کیفیتی که می‌خواستند، هم نتوانستند بسازند، اما به لطف خدا با آزمون وخطا جواب گرفتند و این گونه شد که صنعت قطعه سازی، صنعت ساخت و آنالیز قوت گرفت.
الان مهندسی معکوس ما بسیار زیاد شده و خودکفایی مان تقریبا به حد اعلا رسیده است و مشکل خاصی را احساس نمی‌کنیم. درحال حاضر هواپیما‌هایی که در همین پایگاه فعالیت می‌کنند، عمر کاری کمی ندارند، اما به لطف خدا هیچ مشکلی در تأمین قطعات آن‌ها نداریم. این مسئولیت بر دوش همه مسئولان است که در نهضت قطعه سازی پویا باشند. ما تیم‌های مختلفی در حوزه قطعه سازی داریم که باید استاندارد‌های وزارت دفاع را داشته باشند و خیلی از قطعات را توانسته‌ایم بسازیم و نیازهایمان را برطرف کنیم.
پایگاه شهیدحبیبی چه نقشی در این زنجیره دارد؟
سال هاست که این پایگاه کار‌های لازم برای اورهال یا بازآمد هواپیما‌های «میراژ» را انجام می‌دهد که باعث شد در سال ۲۰۱۳ یک نشریه آمریکایی به کار بزرگی که پایگاه در حوزه این بازآمدی انجام می‌دهد، اشاره کند. بازآمد کردن، بعد از ساخت یک هواپیما مشکل‌ترین و مهم‌ترین چک هواپیماست.
بعضی هواپیماها به گونه‌ای تولید شده‌اند که بعد از یک ساعت مشخص باید به صورت کامل باز شوند و به تبع آن، مشکلاتی ازجمله برخی تَرک‌های میکروصدم آن‌ها را که با چشم مسلح دیده نمی‌شود، دستگاهی خاص تشخیص دهد و تعویض شوند. اینجاست که می‌گوییم خیلی از قطعات را خودمان تهیه می‌کنیم و به همت شرکت‌های دانش بنیان که بیشتر آن‌ها بومی هستند، می‌سازیم. برای تأمین و ساخت بعضی قطعات موردنیاز هم رایزنی‌هایی با معاونت آماد و پشتیبانی تهران و نقاط مختلف کشور می‌شود تا هم پوشانی لازم برای تأمین آن قطعه صورت پذیرد.
می‌توانید به شاخص‌ترین این دستاوردها اشاره کنید؟
دستاوردهای شاخص زیادی داریم؛ مثلا در این زمینه می‌توان به تولید بعضی واشر‌هایی که هواپیما نیاز دارد، اشاره کرد یا محصولی که برای اتصال موتور به بدنه استفاده می‌شود؛ این محصول باید ضدحرارت باشد و دما‌های بیشتر را تولید کند که جنسش از یک نوع پلاستیک نسوز و خاص است. همچنین واشر‌های بسیار ریز که مخصوص ترمزهاست و با فشار بسیار زیاد آن‌ها را به هم نزدیک می‌کند تا هواپیما بتواند فشار هیدرولیک را هنگام فرود در سرعتی نزدیک به سیصد کیلومتر تحمل کند، در زمره این دستاوردهای شاخص به شمار می‌آید.
دمای هوا به ازای هر ۱۰۰۰ پای پروازی، دو تا سه درجه سرد می‌شود و وقتی هواپیما به ارتفاع ۵ هزار پا می‌رود، دمایی حدود منفی ۷۰ را در یک بازه زمانی ۴۰ تا ۴۵ دقیقه‌ای تجربه می‌کند. آن لاستیک و آن لاین هیدرولیک باید جنسی داشته باشد که در فشاری بالای ۳۰۰۰ psi تاب بیاورد. این توانمندی برای ساخت این گونه قطعات در کشور و در پایگاه شهیدحبیبی وجود دارد. در همین پایگاه هوایی، ده‌ها هواپیمای میراژ را اورهال کرده‌ایم که کار کمی نیست.
دلیل این پیشرفت در خودکفایی نیرو‌های مسلح را در چه می‌بینید؟ به معنای دیگر، چرا این اراده در برخی صنایع غیرنظامی برای این روزآمدی و تحول، دیده نمی‌شود؟
سؤال خوبی است. شاید این سؤال برای مردم هم مطرح باشد که چطور در زمینه تولید مثلا یک خودرو به این میزان، مشکل داریم، اما تجهیزات هوایی به روز، مدرن و کارآمدی می‌سازیم. صنعت هوایی روی لبه علم حرکت می‌کند. از روز ۲۲ بهمن ۵۷، تحریم‌ها علیه کشور آغاز شد و حتی دشمنان می‌گفتند به دلیل کمبود قطعه، نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران تا چهل روز بیشتر دوام نمی‌آورد. این پیشرفت و خودکفایی و اینکه امروز به این راحتی قطعات موردنیازمان را می‌سازیم، پیشینه‌ای چهار دهه‌ای دارد.
سعی کردیم از نخبه‌های کشور برای این کار استفاده کنیم. خیلی از این افراد با ورود به سازمان‌های نظامی، کار‌های پژوهشی خوبی انجام می‌دهند و بسیاری از این دستاوردها با همت این عزیزان و جوانان باسواد و متدین کشور حاصل شده است. دستاورد‌هایی که در مناسبت‌های مختلف در کشور رونمایی می‌شود، ساخت کجاست؟ آیا دشمنان ما فناوری آن‌ها را به ما می‌دهند؟ سالی نیست که از چندین موشک و بمب هدایت شونده تا قایق و زیرسطحی و انواع رادار، پهپاد و هواپیما رونمایی نشود.
یکی از این دستاوردها را کشور‌های دیگر به ما نمی‌دهند؛ چون در گروه بندی‌های آن‌ها جای نمی‌گیریم. آن‌ها گروه بندی‌های خاصی دارند و حتی برای دوستان خودشان هم محدودیت‌هایی قائل‌اند. در زمینه‌های نظامی به خودکفایی رسیده‌ایم و اینکه ما به اینجا رسیده‌ایم، باید به الگویی برای سازمان‌های دیگر تبدیل شود تا این مسیر خودباوری را ادامه دهند. اگر بخواهیم در صنعت‌های مختلف حرفی برای گفتن داشته باشیم، چاره‌ای جز این نداریم.
به فکر صادرات این دستاوردها هم هستید؟
دنیا، دنیای تجارت است. شاید خیلی از محدودیت‌ها به خاطر محدودیت‌های تجاری بین کشور‌ها باشد و شاید خیلی از دوستی‌ها هم به خاطر همین است. توانمندی‌های ما مشخص شده است؛ البته در این زمینه محدودیت‌هایی هست و کشوری که بعد از سال‌ها رنج و مشقت به یک محصول دست پیدا می‌کند، نمی‌تواند آن دستاورد را به راحتی دراختیار دیگران قرار دهد، با این حال طبق استاندارد‌ها و مصالح، با سایر کشور‌ها رایزنی می‌کنیم و تبادلات و کار‌های نظامی انجام می‌دهیم.
شاید برخی افراد درظاهر ناوگان نیروی هوایی کشور را به دلیل عمر زیاد برخی هواپیماها، ناوگانی فرسوده قلمداد کنند؛ این نگاه تا چه میزان درست است؟
نیروی هوایی توانسته است هواپیمایی را که در سال‌های قدیم خریده است، عملیاتی کند؛ مثلا همین ترکیه «F۴»های خود را روزآمد کرده است، اما با کمک اسرائیل. یا «F۵» همچنان در کشور‌هایی همچون برزیل و سوئیس پرواز می‌کند، آیا این هواپیما همان هواپیمای پنجاه سال پیش است؟ قطعا خیر. ما بهینه سازی را در دستورکار قرار دادیم و به طور مثال خط تولید کوثر را ایجاد کردیم. ساخت تجهیزات جنگ الکترونیکی جدید، ناوبری جدید، موتور‌های مخصوص و بهتر در زمره این کارهاست.
در زمینه پهپادی هم ظاهرا دست برتری داریم
بله. پهپاد‌هایی ساختیم که ۳۶ تا ۴۸ ساعت پرواز می‌کنند و مأموریت‌هایی با عمق ۲ هزار کیلومتر انجام می‌دهند. در پهپاد، کدام کشور‌ها هم رده ایران هستند؟ کدام یک از کشور‌های دوروبرمان که با کشور‌های قدرتمند نیز کار می‌کنند، چنین توانایی را دارند؟ زمان جنگ برای موشک «فونیکس» کمبود داشتیم. آمدیم و موشک «هاگ» را تغییر کاربری دادیم و از «زمین به هوا» تبدیل به «هوا به هوا» کردیم.
درحال حاضر انواع تسلیحاتی را می‌سازیم که هوشمند و نقطه زن هستند و در رزمایش‌ها چک می‌شوند. در زمینه دریایی و رادار‌ها هم همین طور است. پهپاد آرش با هوش مصنوعی ۱۴۰۰ کیلومتر بلند می‌شود و به هدف می‌خورد و همین موضوع سبب سربلندی ماست. این نگاه درست نیست که، چون توان پروازی مان را حفظ کردیم و از ناوگان قدیمی استفاده می‌کنیم، نیروی هوایی ما فرسوده است.
در تمام پایگاه هایمان، پهپاد‌های به روز داریم. این‌ها واقعیت‌های روز است. ما از تمام توان روزمان حتی پهپاد‌های پرسه زن استفاده می‌کنیم. درکنارش از تجهیزات قدیمی هم بهره می‌بریم؛ همین تجهیزات برای خیلی از حمایت‌های نیرو‌های سطحی و مأموریت هایمان به دردمان می‌خورد.
با این تفاصیل، باید آمادگی کاملی برای مقابله با هرگونه تهدید داشته باشید؟
همین طور است. همواره تهدید‌های حاشیه‌ای را درکنار اخبار پیشرفت‌هایی که نیرو‌های مقابلمان دارند، رصد می‌کنیم و براساس آن چینشمان را تغییر می‌دهیم. اگر بخواهم درباره موشک‌های کروزی که روی هواپیماها نصب می‌شود صحبت کنم، مصاحبه مان خیلی بیشتر از این طول می‌کشد. مردم این آمادگی و این دستاوردها را می‌بینند و اتفاقا دشمنان هم نظاره گر آن هستند.
دشمنان ما خودشان اذعان می‌کنند که نمی‌خواهند با ایران وارد جنگ و درگیری شوند. این حرف بر اثر یک عامل بازدارنده است که جمهوری اسلامی ایران دارد. دشمن نمی‌تواند با ما وارد جنگ شود؛ چراکه اگر یک ناو یا هواپیمای پیشرفته او را بزنیم، آبرو و هیمنه اش شکسته می‌شود.
همین حالا هم خیلی از کشور‌های مقاومت، کاری کرده‌اند که فناوری آن‌ها زیر سؤال رفته است. خاطرتان هست «ام کیو ۴ گلوبال هاوک» را چند سال پیش در آب‌های مرزی به راحتی زدیم و لاشه اش را به داخل کشور آوردیم؟ به دلیل پیشرفته بودن این پرنده، دشمن باورش نمی‌شد که این کار را انجام داده‌ایم.
راز این اعتمادبه نفس و این موفقیت‌ها چیست؟
به این دلیل است که از همان ابتدا، مطیع امر رهبر معظم انقلاب بودیم؛ چون فرمانده‌مان را از ته دل دوست داشتیم، هرچه گفت، به حرفش گوش کردیم و در هر زمینه‌ای که تکلیف شد، کار کردیم. الان نیرو‌های مسلح آن چنان در زمینه هوش مصنوعی توانمند هستند که خیلی از روبات‌های موردنیاز حتی در زمینه هوایی به همت متخصصان داخلی تولید و استفاده می‌شود.
چرا اطلاع رسانی به روزتری از این دستاوردها نمی‌شود؟
مردم باید ما را درباره این موضوع ببخشند؛ ازآنجاکه حوزه دفاعی، حوزه‌ای نیست که بتوانیم آخرین دستاوردهایمان را اعلام کنیم، همیشه باید از دستاوردهای چند سال گذشته سخن بگوییم تا چیزی برای غافلگیر کردن دشمنان داشته باشیم. به معنای دیگر محصولاتی همچون برخی موشک‌ها که امروز رونمایی می‌شود، چندین سال قبل آزمایش شده و به تولید انبوه رسیده است و حالا درباره آن اطلاع رسانی می‌شود. درحال حاضر هم تست‌ها و آزمایش‌هایی انجام می‌دهیم که شاید پنج سال دیگر اعلام شود.
نیروی هوایی به خصوص پایگاه شکاری شهید حبیبی چه برنامه‌هایی برای آینده دارد؟
ما بخشی از بدنه نیروی هوایی هستیم. کار‌های تحقیقاتی زیادی نیز در این حوزه داریم. بخشی از نیاز‌ها به این پایگاه اعلام شده است و ما هم در چرخه به روز حرکت کردن گام برمی داریم. خیلی از سلاح‌ها مدنظرمان هست تا بتوانیم دشمنانمان را غافلگیر کنیم. خیلی از این کار‌های بزرگ در همین مشهد و استان خراسان رضوی انجام می‌شود. مردم خیالشان راحت باشد که فرزندانشان در نیرو‌های مسلح با تمام تلاش و کوشش کار می‌کنند تا آن‌ها در آسایش باشند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
